Allostase
![](https://substackcdn.com/image/fetch/w_1456,c_limit,f_auto,q_auto:good,fl_progressive:steep/https%3A%2F%2Fsubstack-post-media.s3.amazonaws.com%2Fpublic%2Fimages%2F17f54c7e-0830-4171-8854-e241fe4af951_2048x1348.webp)
Het begrip allostase is samengesteld uit het Griekse ‘allo’ (variabel) en ‘stase’ (stilstand). Tezamen kom je dan op ‘stabiliteit door veranderlijk te zijn’. Hetgeen stabiel gehouden wordt, zijn de verschillende biochemische processen in ons lichaam.
Allostase is eigenlijk een doorontwikkeling van het meer bekende ‘homeostase’. Het Griekse ‘homeo’ betekent gelijk, dus homeostase betekent dan ‘hetzelfde blijven’ of ‘evenwicht handhaven’.
Homeostase en allostase zijn beide processen die verantwoordelijk zijn voor het behouden van de stabiliteit van de interne processen die in een organisme plaatsvinden. Homeostase kun je beschouwen als meer reactief: er verandert iets in het lichaam en een lichaamssysteem doet een aanpassing om het evenwicht te behouden.
Allostase is uitdrukkelijk bedoeld als breder dan alleen reactief1. Ook als een verandering verwacht wordt, treft ons lichaam maatregelen; om te anticiperen dus. Bij allostase is dus ook ons brein betrokken. Sterker nog: niet de minste neurowetenschappers stellen dat allostase de belangrijkste functie van ons brein is.
Het brein treedt namelijk op als een ‘voorspeller’ van de toekomst. Zo is ons lichaam vaak al voorbereid op een stressvolle situatie door een verhoogd bloedsuikergehalte en een hogere bloeddruk. Uiterst functioneel bij reële fysieke dreiging, minder handig bij een volle agenda of een aanstaand kerstdiner met je schoonfamilie.
Wat m.i. een mooie toevoeging is, is het begrip allostatische lading. Hiermee wordt de hoeveelheid energie bedoeld die nodig is om een systeem in evenwicht te houden- of weer te krijgen tijdens of na een stressvolle gebeurtenis. Het spreekt bijna voor zichzelf dat er dus ook sprake kan zijn van een allostatische overbelasting. Dan hebben we het over chronische- en zelfs toxische stress.
Sommige deskundigen vinden dat hetgeen allostase beschrijft, al in het begrip homeostase besloten was, dus dat er geen nieuws onder de zon is.